EKONOMİYE BAKIŞ
İSTANBUL- Ancak Euro-bölgesi ve Çin’de darboğazın atlatıldığını söylemek için çok erken deniliyor.
ABD, Japonya, Çin ve Euro-bölgesi'nde açıklananan PMI rakamları dünya ekonomisinde gidişatın IMF’nin çekindiği kadar kötü olmadığını anımsatıyor. Çarşamba gecesi Wall Street, Perşembe sabahı ise Asya borsaları Ottowa’da terör saldırısı nedeniyle sarsıldı, fakat Çin, Japonya, Euro-bölgesi ve ABD’de açıklanan öncü PMI (Purchasing Managers Index, Satınalma Yöneticileri Indeksi) imalat sanayi indekslerinin beklentileri aşması, ya da faaliyetin oldukça güçlü bir tempoda seyrettiğini müjdelemesi ile moraller yeniden düzeldi. Önce Stoxx600, ardından da petrol ve ABD borsaları atağa geçti. PMI rakamları dünya ekonomisinde gidişatın IMF’nin çekindiği kadar kötü olmadığını anımsatıyor, fakat Euro-bölgesi ve Çin’de darboğazın atlatıldığını söylemek için çok erken.
PMI ISTATISTIKLERININ DETAYLARı ŞÖYLE:
Çin: Öncü PMI A/A 50.2’den 50.4’e yükselirken stoğa alımlar ve istihdamda artış etkili oldu. Anketi düzenleyen HSBC ekonomistleri imalat sanayinde kötüye gidişin durduğunu, fakat toparlanma için Beijing’in ek teşvik sağlamasının şart olduğunu vurguladılar. Girdi ve nihai fiyatlarda gerilemenin sürmesi de PBoC’nin yakında parasal gevşeme hamlesi yapacağını düşündürdü.
JAPONYA: PMI 51.7’den 52.8’e yükselerek imalat sanayinde faaliyetin vasat bir tempoda seyrettiği gösterdi. Satışlar 3 ayın zirvesine erişirken, yerli ve ihracat siparişleri ve satış fiyatlarında artış olumlu algılandı. HSBC ekonomistlerine göre iyimser seyrin sürmesi mümkün, fakat Abe hükümetinin KDV’yi %8’den %10’a artırmayı tasarlaması dengeleri bozabilir. Japonya’nın hala Yen’in değer kaybından desteğe ihtiyacı olacak. Ekonomide gerçek trendi görmek bağlamında hizmetler PMI daha önemli çünkü KDV artışına son derece negatif tepki veren içtalebin seyri bu göstergeden okunuyor.
EURO-BÖLGESI BILEŞIK PMI: EB’de hizmetler PMI 52.4’le A/A sabit kalırken, imalat sanayi endeksi 50.3’den 50.7’ye ve 3 aylık zirveye erişti. Böylece bileşik endeks 52’den 52.2’ye sıçradı. Fakat manşetin altında tüm detaylar kötümserdi. Deflasyonist baskılar belirginleşirken, şirketler işçi çıkartmaya başladılar. Siparişler nerdeyse sıfırlanırken, işdünyasının güveni de ekside seyrediyor. Anket Enstitüsü Markit’in Baş Ekonomisti Christian Williamson çok karamsar bir manzara çizdi. Verinin 3Ç2014’de %0.25 GSYIH büyümesi ile tutarlı olduğunu söyleyen ekonomist yeni bir resesyona kayışın da mümkün olduğunu ifade etti.
ABD: Öncü imalat sanayi PMI Ekim’de A/A 57.5’den 56.2’ye geriledi, ve Temmuz’dan bu yana en düşük değerini aldı. Ayrıca, Ekim indeksi de 3Ç ortalamasının oldukça gerisinde kaldı. Yine de bu performans ABD’nin 4Ç’e güçlü bir başlangıç yaptığını gösteriyor, çünkü endeks güçlü doların talebi azalttığı ihracat sektörünün de performansını ölçüyor. İçtalebin daha etkili olduğu hizmetler PMI ayın son haftasında yayınlanacak. Ankete göre istihdam artışı Eylül’deki gücünü koruyor. Williamson imalat sanayinin 4Ç’de GSYIH’a pozitif katkı yapacağını öngörürken, “Fed’in faiz artırmak için acelesi olmayacak” dedi.
İlk işsizlik başvuruları ise Mayıs 2000’den bu yana en düşük seviyesine gerileyerek istihdam pazarının dengeye varmaya yakın olduğunu sinyalledi. FHA konut fiyat endeksi ise Ağustos ayında %0.3 olan beklentiyi aşarak A/A %0.5 artış gösterdi.
DOĞRUDAN YATıRıMLAR 9 AYDA 9 MILYAR DOLARı AŞTı
Uluslararası net doğrudan yatırım girişi eylülde 750 milyon dolar olurken, ocak-eylül döneminde 9 milyar 124 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
Ekonomi Bakanlığı, eylül ayına ilişkin "Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni"ni yayımladı.
Buna göre, eylülde 750 milyon dolar düzeyinde net uluslararası doğrudan yatırım girişi gerçekleşti. Yılın 9 aylık döneminde 9 milyar 124 milyon dolar net doğrudan uluslararası yatırım girişi yaşanırken, uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi, eylül ayında net 391 milyon dolar oldu. Nakit sermaye girişinin 184 milyon dolarlık bölümü Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, 181 milyon dolarlık bölümü Asya ülkeleri kaynaklı gerçekleşti.
Net doğrudan uluslararası yatırım girişi yılın 9 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,4 arttı. 6 milyar 562 milyon dolar olan uluslararası doğrudan yatırım girişinin 2 milyar 208 milyon doları imalat sektöründen, 1 milyar 265 milyon doları mali aracı kuruluşların faaliyetleri sektöründen kaynaklandı.
Ocak-eylül döneminde nakit sermaye girişinin yüzde 62'si AB ülkeleri kaynaklı oldu.
KURULAN ULUSLARARASı SERMAYELI ŞIRKETLER
Eylülde 365 uluslararası sermayeli şirket ve şube kuruldu, 16 yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşti. Böylece yılın 9 ayında 3 bin 283 uluslararası sermayeli şirket ve şube kuruldu. Bu şirketlerin, başta toptan ve perakende ticaret sektörü olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ile ulaştırma, haberleşme ve depolama hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulundukları görüldü.
Ocak-eylül döneminde kayıtlı sermayesi 500 bin doların üzerinde olan 126 uluslararası sermayeli şirket, şube kuruluşu ile yabancı ortak iştiraki gerçekleşti. Bu şirketlerin 48'i toptan ve perakende ticaret sektöründe, 19'u imalat sanayisi sektöründe faaliyette bulunuyor.
Bu dönemde kurulan uluslararası sermayeli şirketlerin önemli bölümünü Avrupa ülkeleri ile Yakındoğu ve Ortadoğu ülkeleri ortaklı şirketler oluşturdu.
TOPLAM ULUSLARARASı SERMAYELI ŞIRKETLERIN SAYıSı
Eylül sonu itibarıyla Türkiye'de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirket sayısı toplam 40 bin 945'e ulaştı. Bu şirketler, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ve imalat sanayi sektörlerinde faaliyette bulunuyor. İmalat sanayisinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu gıda ürünleri, içecek ve tütün ile tekstil ürünleri imalatı izliyor.
En fazla uluslararası sermayeli şirket 24 bin 433 ile İstanbul'da bulunuyor. İstanbul'u 4 bin 335 şirketle Antalya, 2 bin 450 şirketle Ankara ve 2 bin 76 şirketle İzmir takip ediyor.
YATıRıM PROJELERI
Eylül ayında Ekonomi Bakanlığı tarafından yatırım teşvik belgesi düzenlenen 22 proje kapsamında yaklaşık 56,9 milyon dolar tutarında yatırım yapılması öngörülüyor. Böylece 2014'te belgelendirilen yatırım projesi sayısı 191'e, belge kapsamındaki yatırımların tutarı 3 milyar 654,6 milyon dolara ulaştı. 191 yatırım teşvik belgesinin 138'i imalat, 30'u hizmetler, 9'u madencilik ve taşocakçılığı, 9'u elektrik, gaz ve su, 5'i ise tarım ve ormancılık sektörlerinde düzenlendi
RUSYA 1 YıLDA 140 MILYAR DOLAR KAYBETTI
Rusya'nın son 1 yıl içinde AB ve ABD'nin yaptırımları ile petrol fiyatlarında düşüşten kaynaklanan zararı 140 milyar dolara ulaştı 24 Kasım 2014 Pazartesi 13:17 Rusya'nın son 1 yıl içinde AB ve ABD'nin yaptırımları ile petrol fiyatlarında düşüşten kaynaklanan zararı 140 milyar dolara ulaştı. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov'un verdiği bilgiye göre Rusya'nın AB ve ABD'nin uyguladığı yaptırımlar ile petrol fiyatlarında yaşanan düşüşten kaynaklı olarak son 1 yılda uğradığı zarar 140 milyar dolar. Siluanov'un yaptığı açıklamaya göre uygulanan jeopolitik yaptırımlar nedeniyle kayıp 40 milyar dolar olurken, petrol fiyatlarının yüzde 30 gerilemesinin yarattığı zarar 90-100 milyar dolar olarak tahmin edildi.
EURO/DOLAR HAFTAYA YÜKSELIŞLE BAŞLAYABILIR
Yeni haftaya başlarken hisse senedi piyasaları Çin ve Avrupa’nın parasal genişlemeyle ilgili politikalarını olumlu karşıladığından hisse senetlerinin yükseldiğini görüyoruz. Bu gelişmenin aynı şekilde dolar faizlerine artışlarla yansımamış olması doların bugün ve hafta içinde gerilemesine neden olabilir. Ayrıca bu haftanın işlem haftası olmadığını da düşünecek olursak bir trend oluşturmaya başlaması için pek bir temel neden olmadığını düşünüyorum. Bu noktada haftanın genelinde dolar faizlerinin düşmesine neden olabilecek gelişmeler paritenin yükselişini sağlayabilir. Bugün Avrupa’dan açıklanacak IFO verileri ve ABD’den açıklanacak satın alma müdürleri endeksleri var. Bu verilerin beklentilerle nasıl ayrıştığına göre parite yön bulacak. Bu bağlamda paritenin yükseliş denemeleri yapacağını beklediğimden düşüşlerde alım denemeleri yapmak gerekebilir.
STERLIN BU SEFER SıNıRLı YÜKSELIR
Hisse senetlerinin haftaya yükselişle başlayıp ancak dolar faizlerinin aynı şekilde tepki vermemesi sterlinin de yükselmek isteğini gündeme getirebilir. Bugün İngiltere Merkez Bankası’ndan Ian Mccafferty’nin yapacağı para politikası açıklamasından başka bir İngiliz verisi olmayacak. Bunun dışında ABD’den gelecek hizmet ve imalat sektörü verileri var. Aynı şekilde Avrupa’dan gelecek IFO verileri de euro/sterlin paritesi için önemli gelişmeleri yaratacak. Ancak her durumda bu gelişmelerin dengeyi bozmak yerine orta karar gelecek olması paritenin düşüşleri takiben yükselişini tetikleyebilir. Ancak geçen hafta euro/sterlin paritesindeki beklediğim düşüşün gerçekleşmesinin ardından yukarı yönlü bir hareketin olma olasılığı yüksek olduğundan sterlin/dolar paritesinin olası yükselişlerini oldukça sınırlandırabilir.
DOLAR/YEN BUGÜN YATAY KALıR
Dolar faizlerinin son günlerde yükselmeyişi, Japonya Merkez Bankası’nın parasal genişlemeyi artıracağı gerçeğini kısmen bertaraf edince dolar/yen paritesi düşme eğilimine girmeye çalışıyor. Böyle bir durumun devamlılık kazanabilmesi şimdilik zor ancak yükselişlerin de zorlanabileceğini düşünüyorum. Bu nedenle gün içinde Japonya’dan belirleyici verilerin gelmeyebilecek olması dolar/yen paritesinin sınırlı dalgalanmasına ve yatay kalmasına neden olabilir.
ALTıN HAFTA IÇINDE 1220’YI GÖZLÜYOR
Altın fiyatları son üç haftadan beri tipik bir yükseliş trendi oluşturmaya çalışıyor. Önce Japonya ve Avrupa’yla başlayıp ardından Çin’in parasal genişleme politikası gütmeye başlamış olması altın fiyatlarının yükselişinin önünü açıyor. Diğer yandan son zamanlarda mal fiyatlarındaki düşüşün de artık sınırlanabilecek olması ve doların zayıflık emareleri göstermesi altının önümüzdeki günlerde 1220 dolar seviyesine kadar yükselmesine neden olabilir. Bugün piyasaların genelinde nispeten yavaşlama olabilecek olması altını yatay kılar ancak haftalık bazda 1220 hedefi var.
PETROL YÜKSELMEYE DEVAM EDER
Çin’in faizleri indirmesi Çin ekonomisindeki büyümenin yavaşladığının açık bir kanıtı olarak görülse de, bu durum zaten bilinen bir gerçekti. Piyasalar gerçekleşeni değil beklentiyi alıp sattığından petrol piyasasının İran ve diğer beşli ülke toplantılarından çıkan sonuçsuzluğu değerlendirecek. Bu durum doların da olası düşüşüyle bir araya geldiğinde zaten düşmüş olan petrolün bir miktar yükselmesini sağlayabilir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.