Özkan Altıntaş-Türkiye Turizm
İSTANBUL-Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD) 2007 yılı Türk turizminin değerlendirilmesi ve 2008’e bakış toplantısında TYD Başkanı Murat Dedeman, Türkiye ‘nin son 20 yılda turizm sektöründe dünya çapında bir sıçrama yaşadığını ve bu başarıda çok önemli bir faktörün TYD üyelerinin gerçekleştirdiği tesis yatırımlar olduğunu söyledi. Murat Dedeman, “Turizm yatırımlarını gerçekleştirmek için biz turizm yatırımcıları olarak 15 milyar dolar yatırım yapmayı öngörüyoruz” dedi.
Türkiye, artık "Dünya Turizmi" 'nin önemli bir aktörü olduğunu belirten Murat Dedeman, şöyle devam etti: “ Bu konumumuzu devam ettirebilmemiz için sektör olarak ürünlerimizi geliştirmemiz ve turizm gelirlerimizi arttırmamız gerekmektedir. Bugün dünya turizminde % 2,5 olan payımızı hızla değişen trendler ve ortaya çıkan yeni rakipleri de dikkate alarak, Avrupa Birliği müzakere sürecinin tamamlanacağı 2013 yılında % 4 'e çıkartıp, Akdeniz'in 3.büyük turizm ülkesi olmayı ve ülkemize 40 milyon yabancı turist, 40 milyar dolar döviz geliri kazandırmayı hedefliyoruz.
Bu bağlamda 2013 yılı itibariyle; Sektörde çalışan sayısının 2 milyon kişiye, 600 bin olan uluslararası standarttaki yatak sayısının 1 milyona, Türk sivil havacılığındaki uçak sayısının 250 adetten 400’e, Uluslararası standartlardaki marina kapasitesinin 8 binden 20 bine, 10 adet olan golf sahasının 40’a çıkarılması hedeflenmektedir.
Bunları ve diğer turizm yatırımlarını gerçekleştirmek için biz turizm yatırımcıları olarak 15 milyar dolar dikkate alarak, Avrupa Birliği müzakere sürecinin tamamlanacağı 2013 yılında % 4 'e çıkartıp, Akdeniz'in 3.büyük turizm ülkesi olmayı ve ülkemize 40 milyon yabancı turist, 35 milyar doların üzerinde döviz geliri kazandırmayı hedefliyoruz.
Bu hedeflere ulaşmak için, TYD bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da vizyon ve hedefleri doğrultusunda; başta Bakanlığımız olmak üzere kamu otoriteleri ve diğer tüm ilgililer ile işbirliğine, birlikte çalışmaya ve çözüm üretmeye devam edecektir.
İSTANBUL ÇIKIŞINI SÜRDÜRDÜ
Türkiye içindeki bölgelere baktığımızda İstanbul’un hızlı çıkışını sürdürdüğünü, Antalya’nın 2005’in üzerine çıktığını, Bodrum/Marmaris/Fethiye’nin ise 2007’de 2005’in % 10 kadar gerisinde kaldığını görmekteyiz. Hollanda ve İskandinav pazarlarındaki gerileme, Güney Ege’ye yönelik turist akışının düşmesine neden olmuştur. Kruvaziyer turizmindeki olumlu gelişme Kuşadası ve İzmir’e gelen yabancı turist sayısını arttırmıştır. Bu bölgemizde resort destinasyon olarak Çeşme, kültür destinasyonu olarak ise Efes ve Meryem Ana Kilisesi giderek artan sayıda turist tarafından ziyaret edilmektedir.
CARİ AÇIĞI TURİZM DÜŞÜRÜYOR
Türkiye, UNWTO sıralamasında dünyada ilk 10 ‘a giren ülke olmuştur. Turizm, ülkemizde daha önce ciddi bir ekonomiye sahip olmayan birçok yerleşim birimine ekonomik gelecek sağlamıştır. Turizm, bir taraftan istihdam yaratırken, diğer taraftan da özellikle bölgelerdeki gençlerimizi meslek sahibi yapmaktadır. Turizm Türkiye’de minimum ithalatla 19 milyar $’a yakın döviz girdisi sağlayan tek sektördür. Ayrıca ülkemizdeki cari açığın düşürülmesinde turizm sektörü çok önemli bir rol üstlenmiştir.
TÜRKİYE UZAK PAZARLARDA BAŞARILI SINAV VERDİ
2007 turizmini değerlendirirken, 2007 yılının performansını 2006 yılı ile birlikte 2005 yılı ile de karşılaştırmak, 2005 yılının başarılı performansı da göz önüne alındığında bizlere daha kapsamlı bilgi verecektir.
Yabancı turist girişinde 2007, 2006’nın % 18, 2005’in % 10 üzerindedir. Rusya, Ukrayna ve diğer BDT pazarlarında büyük artışlar yaşanmıştır. ABD, Japonya, G. Kore, Kanada gibi uzak pazarlarda da sektörümüz 2007 yılında başarılı bir sınav vermiştir.
Buna mukabil, Avrupa’daki klasik pazarlarımızda gerileme olmuştur. Örneğin Almanya, 2005 rakamlarının gerisinde kalmıştır. Avusturya, Hollanda, İskandinav ülkelerinden gelenlerde de 2007 yılı girişleri, 2005’in altındadır. İngiltere, İspanya, İtalya, Fransa pazarlarındaki artış sayesinde Avrupa Birliği kökenli turist girişi, 2005 düzeyini yakalayabilmiştir.
2007 BEKLENTİLERİMİZİN ALTINDA GERÇEKLEŞTİ
Henüz kesin rakam açıklanmamasına rağmen, 19 milyar doların altında kalacağını tahmin ettiğimiz 2007 toplam turizm geliri dikkatle analiz edilmelidir. Çünkü turizm geliri diye açıklanan rakamın ¾’ü yabancı turistten, ¼’ü yurtdışında yaşayan ve Türkiye’yi ziyaretlerinde harcama yapan TC vatandaşlarından elde edilmektedir. 2007’de turist sayısı 2005’e göre % 10 artmasına rağmen, yabancılardan elde edilen toplam gelirde bir artış yoktur. Yabancılardan elde edilen kişi başı gelir 2005’te 650.- $ iken, bu rakam 2007’de 585.- $’a gerilemiştir . 2006’daki durgunluk, 2007’de tesisleri fiyat kırmaya (özellikle paket fiyatlar) yöneltmiştir. Kişi başı gelirdeki bu düşüş, TL’nin değer kazanması ve girdi maliyetlerindeki artışla bir araya geldiğinde, sektörün gelir-gider dengesinin açık vermesine neden olmaktadır.
2007 yılını turizm yatırımları açısından değerlendirdiğimizde, son birkaç seneye göre yatırımlarda bir miktar düşüş olduğunu görmekteyiz.
2007’DE 24 BİN YENİ YATAK İÇİN TEŞVİK ALINDI
Hazine Müsteşarlığı verilerine göre Ocak-Kasım 2007 döneminde 24 bin yeni yatak için yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Bu rakam 2006’nın 11 ayında 33 bindi.
Antalya’ya yönelik konaklama yatırımlarında gerileme yaşanmıştır (2006’da 15 bin yeni yatak, 2007’de 6 bin yeni yatak). Kanaatimizce, Antalya’nın önümüzdeki birkaç sene içinde yeni yatak yatırımına ihtiyacı yoktur. Bunun yerine Antalya’da kongre, golf, sağlık, spor, marina, yatçılık gibi alternatif alanlarda yatırıma ihtiyaç vardır.
İŞSİZLİĞİ TURİZM SEKTÖRÜ ÇÖZER
Bilindiği gibi Türkiye’nin en önde gelen ekonomik ve sosyal sorunu işsizliktir. İşsizlik sorunun giderilmesinde en ön planda olması gereken sektör ise turizmdir. Yaklaşık 1,5 milyon kişiye iş imkanı sağlayan turizm, emek-yoğun bir sektördür. Sermaye/işgücü oranı düşüktür ve istihdam yaratmanın maliyeti diğer pek çok sektöre göre daha azdır. Hazine Müsteşarlığı’nın 2006 yılı verilerine göre, turizm sektöründe bir kişilik istihdam yaratmak için ortalama 83.995 dolarlık yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır. Bir kişilik istihdam için hizmet sektörünün genelinde 108.549 dolarlık, imalat sanayiinde 132.313 dolarlık yatırıma gereksinim vardır. Turizm, hizmet sektörüne göre % 23, imalat sanayine göre % 37 daha ucuz iş imkanı yaratmaktadır.
İstihdam gibi Türk ekonomisinin bir diğer önemli sorunu da cari açıktır. Cari açığın büyümesini engelleyebilecek sektör turizmdir. Turizm gerek yatırım, gerek işletme safhalarında en az ithal girdi kullanan sektörlerden biridir.
Hazine Müsteşarlığı verilerine göre 2006 yılında 1 milyar 250 milyon dolarlık turizm yatırımı için teşvik belgesi alınmıştır. Bu yatırımlarda kullanılacak ithal girdi miktarı 102 milyon $, yani toplam turizm yatırımlarının % 8,2’sidir. Oysa tarım yatırımlarında % 29,5, imalat sanayi yatırımlarında % 58,2, enerji yatırımlarında % 53,5 oranında ithal girdi kullanılmaktadır. Türk ekonomisindeki tüm yatırımları dikkate aldığımızda ise yatırımların % 49’u ithalatla karşılanmaktadır. Görüldüğü gibi, turizm sektörü ülkeye döviz kazandırmakla kalmamakta, aynı zamanda yatırımlarının da çok büyük bölümünü yerli girdi ile gerçekleştirmektedir.
Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD),
1988 yılında, merhum Barlas Küntay’ın önderliğinde başlıca turizm yatırımcıları tarafından turizm sektöründe yatırım yapan kişi ve şirketleri temsil etmek ve kamuoyuna Turizm Yatırımcılığının önemini ve işlevini anlatmak amacıyla kurulmuştur.
Konaklamadan yat limanına, turist taşımacılığından tur operatörlüğüne, alışveriş ve eğlence merkezlerinden golf tesislerine kadar turizmin ana dallarındaki başlıca yatırımcı ve işletmecilerini bünyesinde toplayan TYD, bugün itibarı ile 250 bin yatağa, 25 bin uçak koltuğuna , 8 bin marina / yat kapasitesine sahiptir. Sektörde yaklaşık 400 bin kişiye istihdam sağlamaktadır.
Özel sektörün Turizme yaptığı toplam yatırımın yaklaşık 3/4’ ünün karşılığı olan 25 milyar Dolarlık yatırım portföyünü temsil etmektedir. Yatırımlarında ülkenin doğal ve kültürel varlıklarını koruma / kullanma dengesi içinde değerlendirerek, sürdürülebilir turizm anlayışıyla turizmi tüm ülke sathına yaymak, TYD’ nin temel hedefleri arasındadır. Ayrıca üyelerimiz sadece ülke sınırları içinde değil, globalleşen dünyada gerçekleştirdikleri yatırımlarla da Türkiye’ nin tanıtım elçisi olmaya devam edeceklerdir. TYD üyeleri başta BDT ülkeleri, Orta Avrupa, Balkanlar ve Ortadoğu ülkeleri olmak üzere dünyanın her yerinde Turizm Yatırımları gerçekleştirmiştir.
TYD, Türkiye’ de ve Türkiye ile birlikte diğer ülkelerde Turizm Yatırımı yapmak isteyen yabancı girişimcilere de işbirliği olanakları sağlamaktadır. Bu bağlamda TYD uluslararası bir referans kuruluş olarak kabul edilmektedir.
TYD, Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) içindeki özel sektör temsilcilerinden oluşan grubun (Affiliate Members) yönetim kurulu üyeliğinin yanısıra, İş Konseyi Yönetim Kurulu (Business Council Board) üyeliğini de yürütmektedir.
