Libya operasyonu komuta merkezi İzmir

MURAT EMEN-EMEN&EMEN

Haftanın Ekonomik Görünümü 28 Mart-02 Nisan 2011
İSTANBUL- NATO sözcüleri, Libya'da uçuşa yasak bölgeyi denetleyecek hava harekatının komuta merkezinin İzmir'deki NATO hava üssü olacağını bildirdi. Libya'ya operasyon işinde Obama'da tereddüt etti. Bunun üzerine Fransa’ya gün doğdu ve ilk saldırıya geçen oldu. Ancak Türkiye direndi. Ama sonunda Türkiye'de yerini aldı.



NATO askeri kanadından Albay Geoffrey Booth, NATO Sözcüsü Oana Lungescu ile basına verdiği brifingde, "Hava harekatının komuta merkezi İzmir olarak kesinleşti. Operasyonu yürütecek komutanın hangi ülkeden olacağını bilmiyorum ama NATO tarafından atanacak. Türk, Amerikalı ya da diğer NATO üyelerinden olabilir" dedi.
Libya'ya silah ambargosunu icra eden NATO deniz misyonuyla birlikte İzmir komutasındaki hava operasyonunun İtalya'nın Napples kentindeki Müşterek Kuvvetler Komutanlığı'na bağlı olacağını belirten Booth, İzmir'in görevi devralmasından itibaren sorumluluklarını yerine getirebilmek için muhtemelen 48 saat hazırlık yapması gerektiğini dile getirdi.

OBAMA TEREDDÜT EDİNCE FRANSA’YA GÜN DOĞDU ANCAK TÜRKİYE DİRENDİ

Geçtiğimiz haftanın İngiliz Guardian gazetesi, bugüne değin Fransız-İngiliz Koalisyonu tarafından yürütülen Libya Operasyonun NATO’ya devrinin Fransa’nın muhalefetine rağmen Türkiye’nin ısrarlı tutumu ile alındığını yazıyor.

İngiliz gazetelerinde Libya konusunda Fransa ve özellikle Sarkozy’nin liderlik ve öncelik sevdası karikatürize ediliyor. Bazılarında Napolyon’un karikatürleri belirdi.
Waterloo anıları canlandırıldı. Sarkozy’de tıpkı Napolyon gibi kısa boylu idi. Onunda güzelliği nam salmış bir eşi vardı. O da kendi bildiğini yapmasını seven bir insandı. Napolyon’un kendisini bu dünyanın öncü gücü gördüğü söylenir.
Her savaşta olduğu gibi bunda da liderlerin iç politika hedefleri ön plana çıkar. Sarkozy’de Fransa’nın kaybolan eski itibarını ve popülerliliğini tekrar kazandırma yolunda Libya’da öncelik almayı tercih etti ve acele etti. Obama tereddüt edince ona bu fırsat doğdu denilebilir. Hatta ilk saldırıyı düzenlerken müttefiklerine haber vermediği belirtiliyor.

Türkiye gücendi
Türkler de durumdan memnun değildi. Ankara, operasyonun kapsamı konusunda kaygılarını dile getirdi. Türk hükümeti ayrıca, Fransızlara da öfkeliydi. Geçen hafta sonu uçuşa yasak bölge planının diplomatik onay aldığı Paris zirvesine davet edilmemek, Türkiye'yi gücendirmişti. Tabii ki esas mücadele, operasyon komutasının pratikteki ayrıntıları için değil, bunun etrafını saracak siyasi paket uğruna veriliyordu. Ama bütün bu belirsizlik, dış dünyaya kararsız ve bölünmüş bir koalisyon imajı yarattı.
Türkiye’de bu konuda istikrarlı bir çizgi çizemedi. Bir taraftan Saddam konusunda mübarek için gösterdiği cesareti gösteremedi. Geri kalmayı tercih etti. Operasyon başladıktan sonrada yerini aldı.




Nato Güçlerinin Libya Operasyonu devam ederken Ortadoğu’daki karışıklıklarda devam ediyor.

Suriye’de isyancılar verilen tavizlere rağmen Şam’a doğru yürüyorlar. Yemen’deki olaylarda ölü yaralı sayısı artıyor. Suriye yönetimi ülkedeki protesto gösterilerinin şiddetlenmesi üzerine reform vaadinde bulundu.
Suriye lideri Beşar Esad bir süredir devam eden protesto gösterilerinde tutuklanan herkesin serbest bırakılacağını açıkladı. Esad ayrıca protestocuların meşru taleplerinin de değerlendirileceğini söyledi. Yönetim kısa bir süre önce de, 1963'ten beri devam olağanüstü hal uygulamasının sona erdirilmesinin de değerlendirileceğini açıklamıştı. Olağanüstü halin kaldırılması, yolsuzlukların önlenmesi ve demokratik reformlar yapılması; muhaliflerin başlıca talepleri olarak sıralanıyordu. Der'a kentinde devam eden protestolarda resmi rakamlara göre 25 kişi yaşamını yitirdi.
Suriye'nin Der'a kentinde dün öldürülen protestocuların cenazeleri kaldırılırken, dünkü olayları kınayanlar sokaklarda yürüdü ve hükümet aleyhtarı sloganlar attı.
Bazı kaynaklar 20 bin kişinin kentte gösteri yaptığını belirtiyor ama bu sayıyı doğrulatmak mümkün olmadı.
Dün güvenlik güçleriyle protestocular arasındaki çatışmalarda en az 15 kişinin öldüğü kesinleşmiş görünüyor. Güvenlik güçleri kentteki huzursuzlukları kontrol altında tutmak için Der'a'yı kuşattı. Eylemciler sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla yarınki Cuma namazı sonrasında ülke çapında protesto gösterilerine gidilmesi çağrısında bulunuyor.
Suriye Cumhurbaşkanı Beşar el-Esad ve yönetimi, ülkedeki durumu sakinleştirmeye çalışırken, toplu tutuklamalara gidildiği haber alınıyor.




Bölge uzmanları, Suriye'de yaşanan olayların, el-Esad'ın 2000 yılında Cumhurbaşkanlığını babasından devralmasından bu yana karşılaştığı en büyük sınav olduğunu belirtiyor.

Birbirini tetikleyen gösteriler ve çatışmalar

Reuter haber ajansı, görgü tanıklarına dayanarak, bugünkü cenaze törenlerinde, "Allah, Suriye, Özgürlük! Şehitlerin kanı boşuna akmayacak!" şeklinde sloganlar atıldığını bildirdi.
Der'a kentindeki bir eylemci, AFP ajansına verdiği bilgide, cenazeye katılanların protestoların odağı olan ve en büyük şiddet olaylarının yaşandığı el-Ömeri camisinden yola çıktıklarını anlattı.

Yemen'in başkenti Sana'da iktidar ve muhalefet yanlılarının aynı anda düzenlediği gösterilere on binlerce kişi katıldı.

Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in istifasını isteyen muhalefet, bugünkü eylemin şimdiye kadar düzenlenen en büyük protesto gösterisi olduğunu söylüyor. Geçen hafta göstericilere ateş açılması sonucu yaklaşık 50 kişi hayatını kaybetmişti. Askerler, muhalif göstericilerin üzerine yürümek isteyen Salih taraftarlarını havaya ateş açarak durdurdu.



Yemen'de altı hafta süren gösteriler ardından Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in görevinden ayrılmaya hazırlandığı söyleniyor.

Konuya ilişkin açıklama Salih'e yakın ismlerden, Dışişleri Bakanı Ebubekir el Kirbi tarafından yapıldı. Gözlemciler bu durumun Salih'in istifasının an meselesi olduğuna işaret ettiğini düşünüyor. Dün Yemen'in başkenti Sana'da iktidar ve muhalefet yanlılarının aynı anda düzenlediği gösterilere on binlerce kişi katıldı.

'İktidarı ancak emin ellere bırakırım'

Mitingde taraftarlarına hitap eden Salih, gösterilerde kan dökülmesi nedeniyle üzgün olduğunu söyledi. Salih bununla birlikte taraftarlarına "sıkı durmaları" çağrısında bulundu. Salih daha önce, ölümlerde hükümetin sorumluluğu olmadığını savunmuştu. Yemen Cumhurbaşkanı konuşmasında "İktidarı bırakmaya hazırım. Ama güvenli ellere" dedi.

Salih'e istifa çağrısı

Kentin başka bir noktasında ise muhalefetin protesto gösterisi vardı. Eylem sırasında Salih istifaya çağrıldı.
1978'den beri iktidarda olan Salih, görev süresi 2013'te dolmasına karşın bir yıl içinde istifa etmeyi önermişti. Ancak muhalefet Salih'in derhal istifa etmesini istiyor.
Muhalefet ayrıca, anayasal değişiklikler yapılmasını, hükümetin istifasını ve iç güvenlik teşkilatının feshedilmesini talep ediyor. Halk genel olarak Salih’in bir yıl içinde istifa edeceğine inanmıyor. Zarar gelsinde pek istemiyorlar. Çekilsin diyorlar.

TCMB KARARLARI PİYASALARI MENFİ ETKİLEDİ
PPK’nın aldığı zorunlu karşılık oranlarını % 2-5 artırma kararı başta döviz ve borsayı düşürürken, tahvil faizlerini yükseltti. Farklı vadeler için farklı karşılık artırımları ile uzun vadeli mevduat cazip hale getirilmeye çalışılıyor.
TCMB’nin bu tedbirleri alırken diğer önemli bir amacı; piyasadaki kredi talebinin yüksek olması sebebiyle kredilerdeki büyümeyi önlemek ve ithalatı kısarak, cari açık üzerindeki genişleme baskısını azaltmak şeklinde özetlenebilir.

Bu tedbirlerden sonra neler oldu?

Türk Lirası güçlendi

TCMB’nin sürpriz kararı ile TL. değerlendi ve değerlenmeye devam ediyor. Euro/dolar paritesindeki düşüşe rağmen dolar/TL paritesi TL lehine değerlenmeye devam ediyor. Nedenine gelince ;
• Bankalar yüklü miktarda TLsını Nisan 15 itibariyle TCMB’ye yatırmak zorundalar. Bunu gerçekleştirmek için bazı bankalar döviz satmak zorunda kalabilirler.Dolar haftanın son gününe 1.55 ile başladı.Akşam kapanışta 1.5650 ‘dan kapandı. Euro/dolar paritesi 1.41 olarak kapandı. Euro ise 2.2047 olarak gerçekleşti.
• Bu hafta doların zayıflığını göreceğiz. FED’in gevşek para politikasına devamı karşışında bazı ülkelerin hafifte olsa faiz artırımlarına gitmesi olasılığı ister istemez doları zayıflatıyor. Euro tarafı da düzgün değil. Portekiz sorunlu. Başbakan tedbirleri kabul ettiremeyince istifa etti. AB ülkeleri sorun çözmeğe devam ediyorlar.

Bankalar Tahvil-Bono portföylerini daraltıp kaynak yaratmaya yönelebilirler

Gerek karşılıklar için gerekse piyasa ihtiyaçlarının zorlamasıyla bankalar bono portföylerini biraz boşaltma yoluna gidebilirler. Bunu bonoda yapabilecekleri gibi, dövizde de yapabileceklerini unutmayalım.

Uzun vadeli mevduatlarda artış görülebilir

Alınan tedbirlerin cazip hale getirdiği uzun vadeli mevduat girişlerinde artış yaşanması normal. Bankalar şubelerini bu yönde hedefleyeceklerdir. Bu nedenle bireysel olarak da tıpkı döviz gibi bonodan çıkışlar görülebilir.

Borsada banka hisseleri değer kaybediyor

Kararların arkasından yaşanan değer kayıplarının uzun vadede de devamını bekliyoruz. Bu demek değilki borsada endeks düşecek. Yıldızı parlayan sektör hisseleri yükselmeye devam ediyor. Yabancı yatırımcının gelmesi devam ediyor. Geçtiğimiz haftasonu endeks 64.247 olarak kapandı. Önümüzdeki günlerde 65.000 denenecektir. Ancak şartlar bunu aşmaya şimdilik müsait değil.

Döviz ayağına gelince ;

15 Nisan tarihinde yatması gereken yeni karşılık farkları sebebiyle bu tarihe kadar dolar cephesinde yukarı doğru bir hareket beklememek gerekiyor. TL:ye yüksek faiz özellikle uzun vade için düşünülecektir. Bu da doları bir müddet daha zayıf tutacaktır.

Piyasalarda bankalar TL. kredi faizleri 8-12 bandı içinde dağılırken, Faktoring şirketlerinde faizler 12-18 aralığında uygulanıyor. Mevduat maliyetlerinin yükselmesi ile piyasa faizlerininde biraz yükselmesi beklenebilir.

Genel seçimler yaklaşırken adaylık süreci devam ediyor. Kamudan aday olmak için istifa edenler fazla sürpriz yaratmadı. Birkaç önemli isim saymak mümkün. Emniyet Genel Müdürü Oğuz Kaan Köksal, TOKİ Başkanı Bayraktar bunlar arasında. Son günlerin haberi İbrahim Tatlıses’te AKP’den aday oldu. Tatlıses’e önce acil şifalar diliyoruz. Temennimiz önce sağlığına kavuşsun sonra siyaset düşünsün. Eğer seçilirse TBMM yeni çiğ köftecisini buldu demektir. Milletin vekili olmaya layık mı ona halk karar verecek. Güleriz ağlanacak halimize.
CHP kanadından, Silivri’den Prof. Haberal ve Mustafa Balbay’ın adaylıkları sözkonusu. Tuncay Özkan’ın durumu belirsiz.

Esenlikle Kalın.

(DİKKAT: Haftalık ekonomik yorum Emen&Emen tarafından turkiyeturizm.com için hazırlanmaktadır. İzinsiz kopyalanıp kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Aksi takdirde Basın Yasası ve Telif Hakları Yasası'na göre yasal işlem yapılacaktır)