İSTANBUL- THY, uzun menzilli/geniş gövdeli filosunu yenilemek için 30 uçaklık bir sipariş verecek. Uçak seçimi konusunda geç kaldığı düşünülen THY, 2007 yılında Airbus’tan 350XWB ve Boeing’den 787 modelleri için teklif toplamıştı. Kararın önümüzdeki günlerde netleşmesi bekleniyor.
THY’nin ilk defa tek kalemde bu çapta bir sipariş vereceği, aynı zamanda Star Alliance ittifakına katılacağı bu yılın, yönetim açısından çok kritik olacağı kesin. Böyle kritik bir süreçte verilecek yanlış kararlar, THY’yi uzun vadede büyük sıkıntılara sevk edebilir. Sektörde uçak satış/kiralama maliyetleri aslında emlak gibidir; talep arttıkça fiyatlar yükselir ve talepkar havayolunun pazarlık gücü azalır. Dünya konjonktürü ve artan uçak siparişlerine bakarsak, THY’nin seçimi ne olursa olsun, uçaklar filoya en erken ancak 2015 yılında katılacaklar.
THY’nin uçak seçiminin bir diğer boyutu da maalesef politik. THY kısmen özel olsa bile, halen bu tip kararların politik meyiller doğrultusunda hükümet etkisiyle alındığı bir gerçek. Tıpkı birkaç yıl önce AB rüzgarının etkisiyle Avrupalı üretici Airbus’a verilmiş olan siparişler gibi. Bu örnekten yola çıkarsak, şu anda ABD ile ilişkilerimiz düzelme sürecinde olduğu için tercihte Boeing ağır basabilir.
Dileğimiz tabii ki, yolcuları, ülke havacılığını, istihdamı bu kadar etkileyecek bir kararın tamamen ticari alınması yönünde.
Sektörde artan uçak siparişlerinden dolayı Airbus ve Boeing’in üretim bantları 2015 yılına kadar dolu. Bu nedenle THY uçak leasing gibi geçici yöntemlerle ara çözümler buluyor. Zira 2007 sonunda 8 yıllığına 2 adet Airbus 330/200 ve 6 yıllığına 2 adet Airbus 340/300 kiralandı. Böyle ara çözümler havayolları için pahalıya mal olabilir.
4.5 MİLYAR DOLARLIK SİPARİŞ
THY’nin yapmayı planladığı uzun menzil filo yenilemesinin maliyeti uçak satış fiyatlarına göre kabaca 4.5 milyar doları bulacaktır. Havayolu, bu uçakların bir kısmını kesin, bir kısmını opsiyonlu, bir kısmını ise kira + satın alma opsiyonuyla temin etmek istiyor. Bu filo yenilenmesi THY’yi 2030’lara kadar taşıyacak bir kapasite demek. 2008 yılı sonuna kadar 4’ü kargo olmak üzere 110 uçaklık bir filoya sahip olacak.
THY, yılda 30 milyon yolcuyu hedefliyor. Son 20 yıldır THY’nin uzun menzil filosunu Airbus 310, 340 ve son yıllarda 330 oluşturdu. Kısa menzilde ise ağırlık Boeing filosunun idi. Seçilecek uçak tipi hangisi olursa olsun, uçucu personel eğitim masrafı çok büyük olmayacaktır. Dikkat edilmesi gereken, işletme maliyetleri, artan yakıt giderleri, önümüzdeki 10-20 yılda uçulması planlanan hatlara hangi tip uçakların daha az maliyetli uçabileceği ve hat bakım maliyetleridir. Ayrıca Star Alliance’a katılım dolayısıyla diğer üye havayolları ile yolcu paslaşması artacağı için hangi hatlarda ne oranda paslaşma olacağını doğru öngörmek, bu doğrultuda bir tercihte bulunmak uygun olacaktır. Havayollarının aynı ittifakta olsalar bile yaratacakları sinerji haricinde ticaretin doğası gereği her zaman rekabet halinde olduklarını unutmamak gerekir.
THY yönetimi ayrıca 2015 itibarıyla dev kanatlı Airbus380’e de ilgi duyabileceklerini açıklamış. Ancak bence bu pazarlık gücü olarak kullanılan bir taktik olmalı; ticari olarak böyle bir uçak tipi özellikle THY’nin iş planına göre büyük riskler taşımaktadır.
