MURAT EMEN-EMEN&EMEN
Haftanın Ekonomik Görünümü 29 Ağustos-3 Eylül 2011
İSTANBUL--Batı dünyası petrol kavgasında bir engeli daha ortadan kaldırdı. Yıllardır Libya’ya hükmeden Kaddafi devri kapandı. Nato destekli muhalifler sonunda Trablus’a girdiler. İşin asıl zor kısmı bundan sonra başlayacak. Buna hepimiz tanıklık edeceğiz. Libya’dan gelen bir Türk Mühendis söylemiş. “ Kaddafi halkına maaş verdi, ev verdi, gelecek verdi özetle Petrolun gelirini diğerlerinin aksine halkı ile paylaştı. Niye Kaddafi’yi istemediler anlamadım” demiş. Bunu Mısırlı bir dost ile uçakta sohbet ederken söylediğimde, gülerek “ 52 yıllık diktatörlük tatlıyı bile ekşitir” dedi.
Ortadoğunun bir diğer sorunu Suriye ve Başkanı Başer Esad. İran kontrollu ve destekli Esad, yanlışlarına devam ederse aynı müdahale akıbeti onu da bekliyor. Dünya ülkeleri kendi ekonomik sorunları ile meşgul iken Esad, isyancıları hızlı operasyonlarla kırdı geçirdi. Ancak daha fazla ileri gitmeden durulması ve reformlara başlaması gerekiyor. Yoksa müdahale her zaman beklenebilir.
Bu arada Türkiye’nin yaptığı çıkışa Ahmedinecat’tan nazik bir uyarı geldi. Türkiye’nin batılıların “karmaşık komplolarına” düşmemesi için dikkatli olması gerektiğini ”söyledi. Batı maliyetini bölge ülkelerine ödeterek musallat olma peşindedir” diyen Ahmedinecat, Suriye halkının ve devletinin bir araya gelerek reformları konuşması gerektiğinide hatırlattı.
Newsweek dergisi sitesinde, yazar Owen Matthews’in Türkiye’nin Suriye’deki ciddi krize ilişkin tutumunun irdelendiği bir analizi yayınladı.
Esad rejiminin, dostlarını kaybetmek üzere olduğunu, “eski müttefiki Türkiye’nin bile uzaklaştığı”nı belirten Matthews, Suriye’nin siyasi muhaliflerin şimdiye kadar sağlanan “en geniş koalisyonu”nun, Esad rejimine “ölümcül bir darbe” vurmak üzere İstanbul’da toplandığında, Suriyeli Müslüman Kardeşler, sokaklardaki son protestoların liderleri ve sürgündeki Suriyeli aydınların tek bir çatı altında ilk defa bir araya geldiklerine dikkat çekti.
Owen Matthews, geçici Ulusal Konsey üyelerinin belirlenmeye çalışıldığı İstanbul’daki toplantı sürerken Esad rejimi üzerindeki uluslararası baskıların yoğunlaştığına işarete ederek, Obama Yönetiminin de Esad’ı iktidarı bırakmaya çağırdığını anımsattıktan sonra, “Ancak, Esad’ın manevra alanının tükenmekte olduğunun en ciddi göstergesi, Washington’dan gelen kınama değil, Ankara’nın kınamasıdır” sözlerini kullandı.
ABD’li dergi, Türkiye’nin Esad rejiminden uzaklaşmasıyla Şam’ın eski müttefik İran’ın dışında pek az dostu kaldığına işaret ederek, “Ancak askeri ve diplomatik açından İran’ın, Suriye’deki gelişmeleri yerinde etkilemek için yapabileceği pek az şey var. Diğer yandan Türkiye, kritik bir oyuncu. Türkiye, Suriye’nin en büyük ticaret ortağıdır ve Suriye’ye ihracatı, 2005-2010 döneminde bir kata yakın bir artış gösterdi” dedi.
2007 yılında iki ülke arasında serbest ticaret bölgesi oluşturulan anlaşmanın imzalandığı, vizelerin kaldırıldığı ancak 12 bin Suriyelinin Haziran ayında Hatay’a kaçmasının ardından ticaretin büyük ölçüde azaldığı da belirtildiği analizde, “Daha önemlisi, Suriye’nin gelecekteki siyasi istikrarı Türkiye için hayati bir konu çünkü Suriye’deki büyük Kürt nüfusu arasında ayaklamalar, hızla Türkiye’ye yayılırdı” görüşü öne sürüldü.
Olaylar, Esad’ı devirmekle tehdit edecek duruma gelirse, kilit mesele, Türkiye’nin ne yapacağıdır” diyen Newsweek, Türk basınına dayanarak Ankara’nın, askeri müdahale olasılığını dışlamayı reddetmekle birlikte bir müdahalenin, sadece son seçenek olarak ve bir BM kararı çerçevesinde yapılabileceğini de belirttiğine dikkat çekti.
Buna karşın, dergi, İstanbul’daki muhalifler konferansında “gözlemci” olarak yer alan bir Batılı diplomata atfen “Esad düşerse eğer, Türkiye’nin, bir iç savaşı önlemek için yapabileceği pek bir şey yok” değerlendirmesini de yansıttı.
Bernanke yatırımcıları hayal kırıklığına uğrattı
Bernanke'nin beklenen konuşması yatırımcıları hayal kırıklığına uğrattı. Bernanke’den bol para çıkmadı “Eylülü bekleyin” mesajı çıktı.
ABD Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke büyüme oranlarını artırmak için acil bir adım atmayacaklarının sinyalini verdi. Yılın tamamında ABD’nin %1 büyüyeceğini söyleyen Bernanke, istihdam yaratacak hızlı büyümenin uzun vadede yakalanacağını belirtti.
Bernanke, piyasaların yeni bir ekonomiyi canlandırma planına dair işaretler görmek için yakından izlediği konuşmasında yalnızca, merkez bankasının "ekonominin canlandırılması için mali önlemler alabileceği bir dizi mekanizmaya sahip olduğunu" söylemekle yetindi.
Bernanke politik çekişmelere son verilmesi gerektiğini, yaşanan ve Kongre’nin sebep olduğu tavan sürecinin ekonomiyi bozduğunu, “ülkenin yeni bir krize tahammülü yok” dedi.
Beklenti içindeki yatırımcıları hayal kırıklığına uğratan konuşmanın ardından dünya borsalarında düşüşler yaşandı. Bernanke’nin bu konuşması yeni bir durgunluk döneminin habercisi olabilir
Geçen hafta canlandırma paketi beklentisiyle piyasalar yükselmişti. Aybaşındaysa, ABD ve Avrupa'daki büyüme rakamları nedeniyle borsalarda büyük kayıplar yaşandı.
Altın da geçen Salı günü yeni bir rekor kırdı.
Yatırımcılar, ekonomik belirsizlik dönemlerinde altını güvenli liman olarak görüyor.
Piyasaya yeni para enjektesiyle doların değerinin daha da düşmesi ve altının daha da çekici bir yatırım aracı olması bekleniyor. Ancak çok sayıda uzman, piyasaya para pompalanmasının işe yarayıp yaramayacağı konusunda da şüpheli.
Uzmanlar ABD'nin, Merkez Bankası ne yaparsa yapsın, kimsenin para harcamak istemediği bir 'likidite tuzağına' düşmesinden kaygılı. Çok fazla borçlanan hanelerin, önümüzdeki yıllarda harcamalarını dondurması bekleniyor.
Bu durumda da bankalar, yeni üretim yatırımlarına para aktarmak yerine, faiz geliri kazanamasalar da parayı ellerinde tutuyor.
Warren Buffett, Bank of America’ya 5 milyar dolar yatırdı, 24 saatte 280 milyon dolar kazandı.
Yılbaşından buyana hisse senetleri %53’ten fazla değer kaybeden Bank of America’nın 5 milyar dolarlık hissesini alan Buffett, 24 saatte 280 milyon dolar kazandı. Bankanın %7’sine denk gelen hisseyi, 7.74 dolardan almıştı. %25’lik değer artışı karşılığında hisseler 8.80 dolara kadar yükseldi.
Bankanın son aylardaki sıkışık durumunu göz önünde bulunduran Buffett, banka ile müzakere ederek çok iyi koşullarda bu işlemi gerçekleştirdi. 50.000 tercihli hisse %6 temettü garantili ve ayrıca gelecek on yıl için geçerli olan 700 milyon tutarında 7.74’den hisse almak opsiyonu elde etti. Buffett’ın 5 milyar dolarlık sermaye artışı geçtiğimiz hafta açıklandı ve arkasından hisseler tırmanmaya başladı.
Buffett aynı işlemi 2008 krizi günlerinde Goldman Sachs ve GE içinde yapmıştı. Kriz sırasında gerçekleştirdiği 5 milyarlık Goldman yatırımı karşılığında 4.5 milyar dolar kazanmıştı.
Piyasalarda neler oluyor ?
ABD'de borsa geçtiğimiz haftayı yükselişle kapattı. New York Borsası'nda haftanın son günü Dow Jones Endeksi yüzde 1,21 değer kazanarak, haftayı 11.284,54 puandan kapattı.
Standard and Poor's 500 Endeksi aynı gün yüzde 1,51 artarak 1.176,80 puan ve Nasdaq Bileşik Endeksi de yüzde 2,49 yükselerek 2.479,85 puanla haftayı tamamladı.
Haftanın tamamında Dow Jones Endeksi yüzde 4,3, Standard and Poor's 500 Endeksi yüzde 4,7 ve Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 5,9 değer kazandı.
Amerika kıtasında ayrıca Kanada Borsası yüzde 0,35, Brezilya Borsası'nda Bovespa Endeksi yüzde 0,75, Arjantin Borsası'nda Merval Endeksi yüzde 0,63 ve Meksika Borsası'nda IPC Endeksi yüzde 0,41 arttı.
Avrupa borsaları ise tedirgin bir hafta geçirdi.
Londra Borsası'nda FTSE-100 Endeksi yüzde 0,02 değer kaybederek 5.129,92 puandan, Frankfurt Borsası'nda Dax Endeksi yüzde 0,84 azalarak 5.537,48 puandan ve Paris Borsası'nda Cac 40 Endeksi yüzde 1,01 düşerek 3.087,64 puandan haftayı kapattı.
Avrupa'da ayrıca İspanya'da Madrid Borsası'nda IBEX 35 Endeksi yüzde 1,37, İtalya'da Milano Borsası'nda FTSE MIB Endeksi yüzde 0,97, Portekiz Borsası'nda PSI Endeksi yüzde 0,63 ve Yunanistan Borsası'nda Atex Endeksi yüzde 1,02 değer kaybetti.
İsveç Borsası'nda OMX Endeksi yüzde 0,12, Zürih borsası yüzde 0,47 ve Moskova Borsası'nda MICEX Endeksi yüzde 1,13 yükseldi.
Asya'da bu hafta bazı borsalar haftayı düşüşle, bazıları ise değer kazancıyla tamamladı.
Japonya'da Tokyo Borsasının temel göstergesi Nikkei 225 Endeksi haftanın son işlem gününde yüzde 0,29 artarak 8.797,78 puandan haftayı tamamladı.
Asya'da ayrıca Tayvan Borsası yüzde 0,46, Güney Kore Borsası yüzde 0,81 ve Tayland Borsası yüzde 1,19 değer kazandı.
Hindistan Borsası yüzde 1,84, Endonezya Borsası yüzde 0,07, Singapur Borsası yüzde 0,63, Çin'de Şanghay Borsası'nda SE Composite Endeksi yüzde 0,12 ve SE Endeksi yüzde 0,12, Avustralya Borsası yüzde 0,22 ve Hong Kong Borsası yüzde 0,86 geriledi.
Euro Dağılıyormu?
Geçtiğimiz haftalarda Economist Dergisi bu konuda bir makale yayınladı ve durumun ciddiyetini vurguladı. 1999 yılında çok iyi niyetlerle kurulan eurozone 2008 krizinden buyana ciddi sinyaller vermeğe başladı. Bütçelerini aşan, kontrolu kaybeden bazı AB ülkeleri hızlı borçlanmanın sancılarını çekiyor. Başta Yunanıstan ciddi bir borç yükü altında ve ağırlık Fransız bankalarında olmak üzere Avrupa’nın önemli bankaları yüklü finansmanlarının geri dönüşünden endişe duymağa başladılar. Sorun sadece Yunanistan olsa AB bu sorunu çözecektir. Ancak arkadan gelen İtalya ve İspanya’nın yüklü borçları endişeleri artırıyor. Burada önemli olan borç bulunur ve sorun çözülür. Ancak borç verenin veya verecek olanın , bu borcun geri ödenmesinde ciddi endişeleri var. Kemerlerin sıkılması lazım. Ancak kimsede rahatından fedakarlık etmek istemiyor.
Türkiye bu hafta tatilde.
Türkiye bu hafta uzun bir tatil sürecine girdi. PPK toplantısından bir netice çıkmadı ve ekonomi bir haftalık bir tatile girdi. Tatile girerken dolar 1.7535, euro 2.5198 ve IMKB son gün 1.40 artışla 53.908 ile haftayı kapattılar.
Bayram sonrası ülkeyi bekleyen ekonomik ve siyasi ağır bir gündem var. Uzun yaz tatili bitti. Ankara tekrar eski hareketli gündemine dönecek. Bayram sonu buluşmak üzere bütün dostlarımızın ramazan bayramlarını kutlarız.
Esenlikle Kalın
(DİKKAT: Haftalık ekonomik yorum Emen&Emen tarafından turkiyeturizm.com için hazırlanmaktadır. İzinsiz kopyalanıp kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Aksi takdirde Basın Yasası ve Telif Hakları Yasası'na göre yasal işlem yapılacaktır)