BRÜKSEL - AB'nin çığır açan Medya Özgürlüğü Yasası (EMFA), basın için daha iyi koruma sağlamayı ve medya sahipliğini daha şeffaf hale getirmeyi amaçlayan Cuma günü yürürlüğe girdi.
Yasa ayrıca gazetecilere karşı casus yazılım kullanımını sınırlamayı, devlet reklamlarının şeffaflığını artırmayı ve kamu medyasının bağımsızlığını güçlendirmeyi amaçlıyor.
Yeni kurallar, gazeteciler ve kaynakları için korumayı da artırıyor. Sosyal medya platformları da yeni düzenleme kapsamında bağımsız medyadan gelen içerikleri keyfi olarak silmekten veya kısıtlamaktan kaçınmalıdır.
Yasa tasarısı Avrupa Komisyonu tarafından hazırlandı ve 2024 yılında Avrupa Parlamentosu'nda yapılan genel kurul oylamasında ezici çoğunlukla desteklendi.
"EMFA'nın uygulamaya girmesi, AB'de basın özgürlüğü açısından bir dönüm noktasıdır. Ancak gerçek değeri sözlerle değil, eylemlerle ölçülecektir," dedi, yasanın uygulanmasını inceleyen Parlamento çalışma grubuna başkanlık eden Alman Avrupa Parlamentosu üyesi Sabine Veheyen.
Veheyen, "Şimdi asıl iş başlıyor: Her üye devletin EMFA'yı eksiksiz ve sadakatle uygulamasını sağlamak. Medya özgürlüğü pazarlığa açık değildir; demokrasimizin omurgasıdır," diye ekledi.
Yeşiller/EFA grubundan Alman Avrupa Parlamentosu Üyesi ve Parlamento Kültür ve Eğitim Komisyonu Başkanı Nela Riehl, üye ülkelerin kurallara uyması gerektiğini söyledi.
Riehl, "Medya Özgürlüğü Yasası ile Avrupa, basın özgürlüğünün ve gazetecilik çalışmalarının korunmasında bir ölçüt oluşturdu. Bu büyük bir başarı," dedi.
"Ancak ancak buna bağlı kalırsak anlamlı olur. Avrupa'nın farklı bölgelerindeki basın özgürlüğünün gerilemesini endişeyle izliyor ve tüm üye devletleri bunu görev bilinciyle uygulamaya çağırıyorum."
Avrupa Komisyonu, yeni kuralları birçok üye ülkede medya özgürlüğünün azalması ortamında önerdi.
AB'nin hukukun üstünlüğüne ilişkin son raporları, AB genelinde medya özgürlüğü ve çoğulculuk konusunda süregelen endişeleri vurgulayarak, bazı üye ülkelerde, özellikle Macaristan, Polonya ve Yunanistan'da medya özgürlüğü ve gazetecilerin güvenliğinde endişe verici bir düşüş yaşandığına dikkat çekti.
Öte yandan, Malta'da araştırmacı gazeteci Daphne Caruana Galizia ve Slovakya'da Ján Kuciak, son sekiz yıl içinde yaptıkları çalışmalardan dolayı suikasta kurban gittiler.
Yeni kurallara göre, hükümetler casus yazılımları yalnızca ulusal güvenlik tehlikede olduğunda, son çare olarak gazetecilere karşı kullanabilecek. Daha önce hem Macaristan hem de Polonya'nın gazetecilere karşı Pegasus casus yazılımını kullandığı iddia edilmişti.
Yasaların uygulanmasını Avrupa Medya Hizmetleri Kurulu adlı yeni bir AB organı denetleyecek. Medya Özgürlüğü Yasası, basınla ilgili ilk AB düzenlemesidir.