MERKEZ BANKASI MÜZE KURUYOR

BURSA -Merkez Bankası, cumhuriyetin kuruluşundan sonra çıkan ancak kendisinde olmayan kağıt paraları arşivine koymak için seferber oldu. Bu yüzden para koleksiyoneri nümüzmatları arayan Merkez Bankası yetkilileri, 1 ve 6. emisyon grubuna ait olan 43 adet banknotu aradığını mail ile resmen duyurdu. Geçen haziran ayında da gizli ihale ile bazı paraları alan Merkez Bankası'nın arşivinde eksik kalan son banknotlarla alakalı 2011 yılı sonunda bir çağrı daha yapması bekleniyor.
Merkez Bankası yetkilileri, aranan 43 adet banknot için Türkiye çapında büyük nümismatları arayarak ihaleye katılmalarını istedi. Bazı nümismatlara da ellerinde mevcut olan banknotlar için teklif götürüldü. Merkez Bankası'nın para satın alma işlemlerinin uzun sürmesi yüzünden kolleksiyonerlerden yeterince başvuru olmazken, Merkez Bankası tarafından yayınlanan listede en değerli 1. emisyon 1000 liranın olmaması dikkat çekiyor. Merkez Bankası'nın kendi müzesinde sergilemek üzere bu banknotu daha önceden
aldığı için mi, yoksa çok pahalı olduğu için listede belirtmediği bilinmiyor. Yurtdışında bastırılarak tedavüle sürülen eski Türkçe yazılı bu banknotlar, harf devriminden sonra 2. emisyonları ile değiştirildi. Ancak bankaya geri dönmeyen 23 adet banknot var. Osmanlıca yazılı 1. emisyon binliğin fiyatı kondüsyonuna göre 150 bin dolar ile 900 bin dolar arasında oluyor. Zamanında bu 1000 liralık banknot ile İstanbul'un en güzel yerlerinden üç ev alınabildiği belirtiliyor.



Merkez Bankası'nın liste halinde aradığı  banknotların resimleri ve kondüsyonlarına göre piyasa rayiç fiyatları kataloglarda yer alıyor. Buna göre,
"1. Emisyon 1 Livre Çil Adet fiyatı: bin 500-2 bin dolar
1. Emisyon 5 Livres Çil Adet fiyatı: 4 bin-6 bin dolar
1. Emisyon 10 Livres Çil Adet fiyatı: 7 bin 500-10 bin dolar
1. Emisyon 50 Livres Çil Adet fiyatı: 15 bin-20 bin dolar
1. Emisyon 1000 lira: 150-900 bin dolar
2. Emisyon 100 TL Çok Temiz Adet fiyatı: 7 bin 500-12 bin dolar (Çili nadir)
2. Emisyon 500 TL Çok Temiz Adet fiyatı: 9 bin-17 bin dolar (Çili nadir)
2. Emisyon 1000 TL Çok Temiz Adet fiyatı: 20 bin-30 bin dolar (Çili nadir)
3. Emisyon 100 TL Çil Adet fiyatı: 2 bin-4 bin dolar (Berlin baskısı olup ön yüzde İsmet İnönü, arka yüzde de üzüm salkımı tutan kız resmi var)"
Kondüsyon, harf serisi ve banknotun özelliği sebebiyle bazı banknotların koleksiyonerler arasında belirtilen fiyatın çok üzerinde bile alıcısı olması dikkat çekiyor. Cumhuriyet dönemine ait bu banknotların Merkez Bankası'nda bulunmaması koleksiyonerler arasında da eleştiri konusu oluyor. Merkez Bankası müzesinde olmayan banknotların nümismatlarda ve hatta bazı müzayedelerde açık açık satılmasına rağmen elde edilememiş olması şaşkınlıkla karşılanıyor. Eksik paralarını tamamlama konusunda Merkez
Bankası'nın daha esnek ve satın almada bürokrasiyi azaltıcı bir uygulamaya gitmesi gerekiyor.
Merkez Bankası'nın önümüzdeki günlerde yeni ihale açması halinde arşivinde olmayan yeni banknotlar belli olabilecek. Ayrıca Merkez Bankası'nın ABD Merkez Bankası gibi koleksiyonerlere hitap eden, tedavülü olmayan hatıra banknotlarını piyasaya sürmesi isteniyor. ABD Merkez Bankası izin verdiği bazı özel kurumlar aracılığı ile sertifikalı milyonlarca doları hatıra parası olarak piyasaya sürerek gelir elde ediyor. Kolleksiyonerler, Merkez Bankası enflasyon hedeflemelerini birkaç yıl daha tutturursa hatıra
paraları basma ve sosyal sorumluluk projeleri üstlenme konusunda yönetimin adımlar atacağına inanıyor.

BURSA'YA ORHANGAZİ'NİN DARPHANESİNİ YAŞATMAK İÇİN MÜZE KURULMASI İSTENİYOR
Bu arada, Bursa'da Osmanlı'nın ilk para bastırdığı darphane binasının müze yapılması isteniyor. Şu anda Kur'an kursu olarak hizmet veren bina olmazsa, Cemal Nadir Caddesi'nde yakında boşalacak eski Merkez Bankası bölge binasının müze yapılabileceği kaydediliyor. Bu konuda Bursa'dan Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyesi olan Prof. Dr. İlker Parasız'a taleplerini ileten kolleksiyonerler, Merkez Bankası'nın Bursa'ya bir müze kazandırması için harekete geçmesini istiyor. Bursa'da Osmanlı dönemi paralarını da
biriktiren güçlü kolleksiyonerler olmasının bu tarz bir müzeye malzeme teminini kolaylaştıracağı belirtiliyor. Orhangazi'nin bastığı ilk para ekonomik anlamda da önem arz ediyor.