KİRAYI ELDEN ÖDEYENE CEZA GELİYOR

ANKARA - Gelir İdaresi Başkanlığı, yeni hazırladığı tebliğ taslağı ile kiraların elden ödenmesinin önüne geçmeye hazırlanıyor. Taslağa göre elden ödendiği tespit edilen kiranın aylık tutarının yüzde 10’u baz alınarak bir ceza belirlenecek. Eğer tutar 5 bin TL’nin altında kalırsa ‘özel usulsüzlük cezası’ adıyla hem ev sahibi, hem de kiracı 5’er bin TL’lik ödeme yapmak zorunda kalacak.

Hürriyet Gazetesi'nde yer alan habere göre Hazine ve Maliye Bakanlığı, kirayı elden ödeyene ceza uygulayacak.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı tebliğ taslağına göre elden ödenen her ay için ceza söz konusu olacak. Ay itibarıyla kiranın yüzde 10’luk kısmına göre hesaplanan tutar 5 bin liralık özel usülsüzlük cezasının altında kalırsa 5 bin liralık ceza uygulanacak.

Örneğin 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren evsahibi Ayşe Hanım, Ahmet Bey’e evini 25 bin liraya kiraladı. Kiranın 10 bin lirası bankadan, kalan 15 bin lirası elden ödendi. Elden ödenen 15 bin liranın yüzde 10’u 5 bin liranın altında kaldığı için ekim, kasım ve aralık ayları itibarıyla hem Ayşe Hanım, hem de Ahmet Bey’e ayrı ayrı 15 biner liralık ceza kesilecek.

BANKA VEYA PTT ZORUNLU

Gelir İdaresi Başkanlığı 2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı yasa ile getirilen banka üzerinden ödeme zorunluluğuna ilişkin uygulamaya açıklık getirmek üzere bir tebliğ taslağı hazırladı.

‘Kira Ödemelerinde Tevsik Yükümlülüğüne İlişkin Gelir Vergisi Tebliğ Taslağı’na göre konutu ve işyerini kiraya veren ve kiralayanların, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya PTT tarafından düzenlenen belgelerle ‘tevsik etmeleri’ (belgelendirmeleri) zorunlu olacak.

Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarına ilişkin yapılan tahsilat ve ödemeler de tevsik kapsamında tutuldu. Hisseli gayrimenkullerin kiralanmasında, kira bedelinin tamamının kiraya verenlerden birine bankalar veya PTT aracılığıyla ödenmesi durumunda, tevsik zorunluluğunun yerine getirildiği kabul edilecek.

CEZASI 5 BİN LİRA

Tebliğ taslağına göre getirilen zorunluluğa uymayanlara özel usülsüzlük cezası kesilecek. Ceza, zorunluluğa uymayanların her birine ve her bir işlem için uygulanacak.

Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20 bin lira; ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10 bin lira, bunlar dışında kalanlara da 5 bin liradan az olmamak üzere işleme konu tutarın yüzde 10’u tutarında özel usülsüzlük cezası kesilecek. Bu cezalar her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak. Bir takvim yılı içinde kesilecek ceza 20 milyon lirayı aşamayacak. Elden ödeme yapanlar eğer durumu takip eden 5 işgünü içinde kendiliğinden idareye bildirirse özel usülsüzlük cezası kesilmeyecek.

CEZA NASIL UYGULANACAK?

Gelir İdaresi Başkanlığı elden kira ödenmesine ilişkin taslakta çeşitli örnekler verdi. Ev sahibi Ali Bey, gayrimenkulü 20 bin liraya Hakan Bey’e kiraladı. Kasım ayına ilişkin kira bedelinin elden ödendiği tespit edildi.

Tevsik (belgelendirme) zorunluluğuna uyulmadığı için kiraya veren ev sahibi Ali ve kiracı Hakan beylere özel usulsüzlük cezası kesilecek. Elden yapılan ödeme 20 bin lira. Yüzde 10’luk kısmı 2 bin liraya denk geliyor. 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5 bin liranın altında kaldığı için hem ev sahibi Ali, hem de kiracı Hakan Bey’e 5 bin lira ayrı ayrı usulsüzlük cezası kesilecek.

Kiracı Hakan Bey ödemenin tevsik zorunluluğuna uymadan yapıldığını, ödemeyi takip eden beş işgünü içerisinde kendiliğinden idareye bildirirse özel usulsüzlük cezası kesilmeyecek.

Ev sahibi Emine Hanım gayrimenkulünü Fatma Hanım’a 2024’te 25 bin liraya kiraladı. Kiracı Fatma Hanım’ın 2024 yılı eylül ve ekim aylarına ilişkin kira bedelini elden ödediği tespit edildi. Bu durumda hem ev sahibi hem de kiracıya özel usülsüzlük cezası kesilecek. Buna göre; her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, elden tahsil edilen ve ödenen 25 bin lira kira tutarı için bu tutarın yüzde 10’u oranında hesaplanan 2 bin 500 lira ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5 bin liranın altında kaldığından, (2x5.000=) 10 bin lira özel usulsüzlük cezası kesilecek.

7 BİN LİRANIN ÜSTÜNE FARKLI ZORUNLULUK

Gelir İdaresi’nin hazırladığı bir başka taslakla da 7 bin liranın üzerindeki her türlü tahsilat ve ödemenin aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması düzenlemesini getiriyor.

Taslakta: “Memur Bay (A), (B) Ltd. Şti.’nden 20 bin liraya bir buzdolabı satın almıştır. Buzdolabının tutarı 7 bin liralık haddi aştığından bu işleme ait ödemenin aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması gerekmekte. Ödemede tevsik zorunluluğuna uyulmamazsa Bay (A) ve (B) Ltd. Şti.’ne ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.”