İSTANBUL -Avrupa Birliği ile Türkiye İş Kurumu ortaklığında "Yeni Fırsatlar Programı" kapsamında yürütülen proje, 300 yıllık geçmişi bulunan Eyüp oyuncaklarını yeniden ortaya çıkardı.
"Fener ve Balat Semtlerinde Yaşayan Ev Kadınlarına Eyüp Oyuncakçılığının Öğretilerek İş Sahibi Yapılmaları ve Sürdürülebilir İş İlişkileri Kurulması Projesi" Başkanı Yrd. Doç. Dr. Tosun Yalçınkaya, Tarih Vakfının oyun ve oyuncak tarihi konusunda yaptığı araştırmalardan yola çıkılarak, Eyüp oyuncakçılığının yeniden hayata geçirilmesinin amaçlandığını söyledi.
Yalçınkaya, 12 ay süren proje kapsamında ilk olarak 6 katılımcının eğitmen olarak yetiştirildiğini, bir ay süren bu eğitimin ardından da 57 işsiz kadına Eyüp oyuncağı üretimi ve pazarlama eğitimlerinin verildiğini anlatarak, 3 ay süren bu eğitim süreci sonunda ise Darphane'de açılan bir sergiyle Eyüp oyuncakçılığına dikkatin çekildiğini vurguladı.



Tosun Yalçınkaya, ayrıca Eyüp oyuncaklarının üretim yöntemleri, çizimleri ve kullanılacak malzemeler tanıtılarak isteyen herkesin oyuncakları üretebilmesi için bir de kitap hazırlandığını kaydetti.
Projeye destek veren Eyüp Belediyesinin, projenin uygulanabilmesi için Eyüp Sultan Mehterhanesi'nin bir bölümünü Eyüp oyuncakçılığı eğitimi için atölye ve çalışma mekanı olarak tahsis ettiğini anlatan Yalçınkaya, sonrasında da üretilen oyuncakların satışının sağlanması için Oyuncakçılar Çarşısı ve Piyer Loti'de iki adet dükkanın tahsis edildiğini bildirdi.
Eğitimlerini tamamladıktan sonra Eyüp Belediyesinin tahsis ettiği mehteranhanede oyuncak üretimine başlayan kursiyerler bir araya gelerek Tarihi Eyüp Oyuncakları Kadın Kültür İşletme Kooperatifini kurdular. 11 ortağı bulunan kooperatifin Denetim Kurulu Başkanı Gönül Tütün, hafta içi üretim faaliyetlerini sürdürdükleri atölyede, 28 Eyüp oyuncağının 19'unu ürettiklerini bildirdi.

EYÜP OYUNCAKÇILIĞI
Oyuncakçılık tarihi 18. yüzyıla kadar dayanan Eyüp, seri üretimin gelişip, doğal malzemenin yerini plastik ve türevleri alana kadar oyuncak üretiminin merkeziydi.
İstanbul çocukları, sünnet zamanlarında Eyüp'e getirilir, dönüşte istedikleri oyuncağı seçmelerine izin verilirdi. Anadolu'nun birçok yöresine oyuncak, Eyüp semtinden dağıtılırdı. Oyuncak denilince akla ilk Eyüp gelirdi.
Eyüp'te ilk oyuncak 18. yüzyılda Dökmeci Hasan Ağa tarafından yapıldı. 2. Mahmud zamanında memleketinden İstanbul'a Nizam-ı Cedid askeri olarak gelen ve Rami Kışlası'nın açılış törenlerinde dümbelek çalan Dökmeci Hasan Ağa, askerlikten ayrıldıktan sonra sahur maniciliğinin yanı sıra boş zamanlarında oyuncak yapardı.
"Tükürüklü oyuncakçı Hasan Ağa" adıyla da anılan bu kişiden sonra Darbukacı Halil Efendi ve Küçük İsmail Efendi adlarındaki zanaatkarlar da oyuncak atölyeleri açarak, bu mesleğin yayılıp gelişmesine hizmet ettiler.
Üstüne ayna parçaları yapıştırılmış renkli küçük testiler, sürahiler, bardaklar, teneke zilleri olan bir karış çapında tefler, bir karış çapında davullar, yaklaşık 2 santimetre büyüklüğünde tekerlekli arabalar, minik darbukalar, saplı davullar, beşik ve salıncaklar, topaçlar, hacıyatmazlar, şakşaklar, kırmızı tüylü koyun ve kuzular, padişah kayıkları, 2-3 şerefeli camisiz minareler, tahta kılıçlar dönemin Eyüp oyuncakları arasında yer alıyor.