EFES PİLSEN 2009 BLUES FESTİVALİ BİTERKEN

Caz ve tabiî ki Blues hayranları festival boyunca doya doya blues dinlediler. Galiba Festival 20-21 Kasım’da İzmir konserleri ile son bulacak. Biliyorsunuz Caz, Afrika müziği ile o dönem Louisiana-New Orleans bölgesine hakim olan Fransız müziğinin karışımıdır. Afrikadan getirilen köleler pamuk tarlalarında çalışırken birbirleri ile konuşmaları yasaktı. Sadece şarkı söyleyebilirlerdi. İşte şarkıyı kullanarak birbirleri ile konuşan kölelerin yarattığı bu türe Blues diyoruz. Blues cazın ilk evresidir. Ama o kadar tutulmuştur ki hiçbir zaman unutulmamış ve bugünde yaşamağa devam etmektedir.

Blues’ın kraliçesi Bessie Smith’dir. Fakir bir ailenin kızı olan Bessie şarkı söylemeğe küçük yaşlarda başladı. En başarılı olduğu tür, o geleneklerden gelen ve siyah toplum içinde derin izler bırakan Blues idi. Zamanla bütün Amerika onu cazın kraliçesi olarak kabul etti. 1923-1938 yılları arasında yaşayan Bessie Smith değişik sesi ile cazın hala kraliçesidir.

Her zaman olduğu gibi her çıkışın bir inişi vardır. Bessie’de 1930’ların sonuna doğru inişe geçmişti. Düzgün olmayan yaşamı onun şöhretini yok ederken, her sanatçı gibi o da düşüş döneminde ABD turnelerinden medet umdu. Uzatmalı sevgilisi ile bir şehirden ötekine giderken, gece karanlığında ciddi bir trafik kazası geçirdiler. Kanlar içinde kalan Bessie, arkadaşı tarafından en yakın hastaneye götürüldü. Ama siyah olduğu için hastahaneye alınmadı. Daha sonrada kan kaybından öldü. Hazin bir ölüm. Sen cazın kraliçesi ol. Ama rengin yüzünden hastaneye alınma.

Cenazesi Philadephia’da kaldırıldı ve tabutun arkasından onbinler yürüdüler. Ne garip dünya.

Böyle bir anım daha var Billie Holliday ile ilgili. 1940 ve 50’lerin diğer bir caz kraliçesi Billie Holliday, New York Plaza Hotel’de konser verecek. Salon tıklım tıklım dolu. Biletler aylar öncesinden bitmiş. Ama konseri verecek olanın siyah olduğu için ön kapıdan girme hakkı yok. Holliday’i arkadaki personel kapısından içeri alabiliyorlar.

O Billie Holliday ki kimsenin cesaret edemediği daha sonra yurttaş hakları hareketinin sembolu olan linç ve ırkçılık karşıtı yasak şarkıyı (Strange Fruit) söyleyebilen ilk şarkıcıdır. Ham de ne söyleyiş.

Caz deyince aklıma cazın vatanından bu anılar gelir ve ne garip dünya derim.