• BIST 9089.58
  • Altın 2324.75
  • Dolar 32.3712
  • Euro 34.9966
  • İstanbul 21 °C
  • Ankara 21 °C
  • Antalya 23 °C

ABD Erbil'de uranyum için var-2

ABD Erbil'de uranyum için var-2
Amerika Erbil'de sadece petrol için durmuyor. Dağlarda uranyum var. Kürdistan Amerika için çok önemli. Amerika en az 10 yıl Erbil’e terketmez.

ÖZKAN ALTINTAŞ- TÜRKİYE TURİZM
ERBİL / KUZEY IRAK –
Erbil’de konuştuğum Türkmenler Amerika burada sadece petrol için durmuyor. Dağlarda uranyum var. Biraz ötede İran var. Aşağıda İsrail var. Kürdistan Amerika için çok önemli. Amerika en az 10 yıl Erbil’e terketmez” dediler.
Amerika ve diğer ülkelerin girdikleri ülkelerin yer altı kaynaklarını tüketmeden ayrılmadıklarını biliyoruz. Dünyanın gözleri önünde meydana gelen Arap Baharı bunun en açık örneklerinden biri olarak sadece seyredildi. Arap Baharı’nın arkasında dönen menfaat çarkını hala bütün dünya seyrediyor.

erbil-meydan.jpg
Erbil Meydanı

erbil-kadinlar.jpg

erbil-53.jpg
Erbil Çarşısı

Hürriyet gazetesinde çalıştığım dönemde Hakkari’de iken Çukurca bölgesinde Kuzey Irak’a girmiştim. O dönemde bu topraklar çok tehlikeliydi. Önünde beyaz bayrak asılı olan bir ciple 36’cı paralel denilen bölgeyi yanımda “korkma bir şey olmaz” diyen güvenlik görevlileri ile endişe içinde dolaşmıştım. Aradan geçen bu kadar yıl sonra aynı bölgeye farklı bir şekilde gelmek varmış.

KERKÜK’TE BOMBALARI KÜRTLER PATLATIYOR
Erbil’de sohbet ettiğim Türkmenler ise hayli dertliler. Barzani’nın Kerkük’ü Kürdistan’a katmak için uğraştığını söylüyorlar ve “İki dünya bir araya gelse Türkmenlerle Kürtler bir arada olamazlar” diyor. Kerkük’te patlatılan bombaları ise Barzani taraftarı Kürtlerin yaptığını söylüyorlar. Amaçları karışıklık yaparak Kerkük’ü ele geçirmek olduğunu belirtiyorlar.

erbil-29.jpg
Erbil'de park ve teleferik

BAŞBAKAN ERDOĞAN UMUTLARI

Ancak gariptir Amerika’nın isteklerine rağmen Kerkük’ün Kürtlerin eline geçmesini Başbakan Erdoğan’ın engellediğini söylüyorlar. Bizde “İnşallah öyledir” diyoruz.
Bu arada bize başka bir sır verdiler. “Amerika burada sadece petrol için durmuyor. Dağlarda uranyum var. Biraz ötede İran var. Aşağıda İsrail var. Kürdistan Amerika için çok önemli. Amerika en az 10 yıl Erbil’e terketmez” dediler.

erbil-uranyum-3.jpg
Yabancıların yaşadığı Ankawa mahallesinin başlangıcı

erbil-yabancilar-mahallesi-3.jpg

erbil-yabancilar-mahallesi-1.jpg

erbil-yabancilar-mahallesi-2.jpg
Erbil'de İngiliz ve İtalyan mahalleleri

ERBİL’DE İSRAİL HAYRANLIĞI

Erbil’de aşırı derecede İsrail hayranlığı olduğunu söyleyen Türkmenler “Erbil’e gelen İngiliz, İtalyan ve başka ülke pasaportlarıyla gelenlerin çoğu İsrail kökenlidir. Zaten Erbil’in yeniden yapılanan şehir planında bile İsrail modeli seçildi” dediler.
Burada siyasete girmek istemiyorum ama başımıza bela edilen terörün arkasında neler olduğunu açıkça gösteren işaretleri görünce İsrail’e karşı olan birilerine hak vermeden edemedik.
Bir dostumuz ise gönderdiği yazı ve haritayla bakış açımıza yeni bir yön verdi:

buyuk-israil.jpg
YAHUDİLER BU PLAN İÇİN HER KİMLİĞE GİRERLER
Dünya Siyonist Örgütü'nün yayın organı Kivunim (Yönelimler) dergisi Şubat 1982'deki 14. sayısında 1980'lerde İsrail için strateji başlıklı önemli bir yazı yayınlamıştı. Yazıya imzasıni atan İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın eski üst düzey yetkililerinden Oded Yinon, ortaya attığı tezi, 'Ortadoğu'daki bütün ülkelerin çok zayıf durumda bulunduğuna, çünk...ü bu ülkelerde kurulan devletlerin yapay sınırlar içinde bir arada yaşamak istemeyen etnik ve dini cemaatleri toplayarak kurulduklarına' dayandırıyor. Yazıda İsrail'in bir devlet olarak ayakta kalabilmesi için bu manzaraya uygun biçimde bölge devletlerinin bölünmesi gerekliliği ifade ediliyor. Yazıya göre projede Irak içinde Basra çevresinde güneyde bir Şii bölgesi, Kuzeyde Musul çevresinde bir Kürt bölgesi ve ortada Bağdat çevresinde bir Sünni bölgesi olarak üçe bölünmesi hedefleniyor.


Böylede Amerika’nın Erbil’i önemli görmesinin sebebinin uranyum olduğu ortaya çıktı. Enerji kaynakları tükendikçe uranyumun önemi ortaya çıkıyor. Türkiye’nin yanı başında kurulacak bir nükleer santralın neler yapabileceğini düşünmeyelim daha iyi…

erbil-18.jpg
İnşaatlar sürüyor

erbil-15.jpg
İnşaatlarda çalışanlar Uzakdoğu'dan geliyor

ERBİL’DE 1204 TÜRK FİRMASI ÇALIŞIYOR

Erbil’de çalışan firmaların yüzde 50’sini Türkler oluşturuyor Halen Erbil’de1024 Türk firması çalışıyor. İnşaat şirketlerinin tamamı Türk firması… Erbil Havalimanı’nı bile Türkler yapmış. Başkanlık Sarayı, Adalet Sarayı gibi dev inşaatları Türk firmaları yapıyor.
İsrail modeli denilen planlama ile şehir dairesel olarak büyüyor. Şehrin merkezinde eni 20 metre olan caddeler yera alıyor. Onu daireler şeklinde 30’luk, 40’lık, 50’lik, 60’lık olmak üzere 100 ve 150’liklere varan daireler izliyor. Aralarında yerleşim alanları ve alışveriş merkezleri bulunuyor. Merkezde ise Erbil Kalesi bölgesi ile eski şehir bulunuyor. Bu büyümede 40’lıklardan sonra ağaçlandırma yapılıyor. Planlamada her yol Erbil Kalesi’ne çıkıyor.

erbil-46.jpg
Şehrin heryerinde inşaatlar görülüyor

erbil-rahman-parki.jpg

erbil-saat-kulesi.jpg

BEYLİKDÜZÜ’NDEKİ TATİLYA ERBİL’E GETİRİLDİ

Şehrin en büyük caddelerinden Gulan Caddesi yanında bulunan eskiden Saddam’ın 5’ci kışlası olarak kullanılan Sami Abdurrahman Parkı bulunuyor. Geçen yıl bayramda Barzani’ye yapılan suikast sırasında ölen sağ kolu Sami Abdurrahman adına yapılan parkta fuar ve sergi merkezleri, kafeteryalar, eğlence yerleri bulunuyor. Hatta İstanbul Beylikdüzü’ndeki Tatilya tesisi bile 1 milyon dolara satın alınarak buraya getirildi. Tarihi merkezlere, kaleye ulaşım için tramvay sistemi kuruluyor.

erbil-40.jpg

erbil-31.jpg

Erbil’in her tarafını yeşillendirip park yapma gayreti bulunuyor. Minare Park’ta bunlardan birisini oluşturuyor. Burada parklar arasında teleferik bile bulunuyor. Bir de Erbil’de Nevruz ateşinin yakıldığı özel tepe var. Ateş buradan başka yerde yakılmıyor.

erbil-minare.jpg
Minare Parkı'ndaki efsane minare

erbil-19.jpg

erbil-34.jpg
Hazeran örgü motifi

erbil-35.jpg

ÇIRAK USTAYI GEÇİNCE NELER OLUYOR

Minare Park’ın içinde bulunan minarenin hikâyesi oldukça acı. Usta ile çırak daha önce Düzde denilen bölgede bir minare yapmışlar. Daha sonra çırak ustasından ayrılarak Erbil’e gelmiş. Erbil’in Selçuklu Sultanı Muzaffer al Din Abu Sa’eed al Kawkaboori (1190-1232) çıraktan özel bir minare yapmasını istemiş Bunun üzerine işe koyulan çırak daha önce yaptıklarından daha büyük ve 36 metre yüksekliğinde bir minare yapmış. Minarenin içine tepeye çıkanların birbirini görmeden zirveye çıkabildikleri iki merdiven koymuş. Ustası çırağının yaptığı minareyi merak ederek gelmiş. Çırak minarenin tepesine çıkarak ustasını yanına çağırmış. Usta merdivenlerden çıkıp zirveye vardığında yukarda ki çırağı yerde görünce işi öğrenmiş. Çırağın ustasını geçtiğini anlayınca dayanamayarak kendini minareden atarak öldürmüş.

erbil-37.jpg

Acı hikayesi olan minarenin tepesinde silindir şeklinde ve üzerinde hezeran motifler bulunuyor. Onun altındaki oktagonal balkonun altında yer alan bölümün her birinde 4’er niş bulunuyor. Nişlerin çerçeveleri ile içindeki bölüm eskiden seramiklerle kaplıydı. Büyük nişlerin ortasında ise Allah’ın adları yazılıydı.

erbil-38.jpg

erbil-39.jpg

YÜZDE 50’YE VARAN TÜRK NÜFUSU

Ekonomik ve sosyal açıdan büyük değişime uğrayan Erbil’de bir çok alışveriş merkezi yer alıyor. Şehir içerisinde toplu taşıma genellikle taksiler ile yapılıyor. Sosyal hayatı gelişen Erbil, Batı'ya daha yakın bir ülke olarak hazırlanıyor. Sürekli artan ve yüzde 50’ye varan Türk nüfusu kültürel alanda da Erbil'i değiştirdi. Sürekli devriye gezen askerler nedeniyle Erbil’de güvenlik sorunu bulunmuyor.
Mali sistemi henüz olmadığı için Erbil'de bankacılık gelişmedi. Ticaret nakit para üzerinden dönüyor. Kullanılan para birimleri ise çoğunlukla Irak Dinarı ve Amerikan Doları'dır. Türkiye Erbil Konsolosluğu'nun bulunduğu binada VakıfBank şubesi, aynı cadde üzerinde Kürdistan International Bank ve Cihan Bank bulunuyor.

erbil-uranyum-13.jpg
Kale'ye eli silahlı nöbetçilerin izniyle girdik

erbil-48.jpg
Kale'nin ana kapısında da askerler arama yapıyor

erbil-51.jpg
Kale'nin önündeki heykel Erbil'in ünlü yazarlarından birine aitti.

enil-saddam-pencere.jpg
Kale içindeki evlerin pencerelerine Saddam döneminde atılan kimyasal silahlardan korunmak için naylonlar örtülmüş. Pencerelerde naylonların birlikte çivilendiği gazoz kapakları hala duruyor.
erbil-uranyum-12.jpg
Kale'ye her gelen bir bölüm eklemiş ve şehrin tepesinde yamalı bonça gibi bir kale bölgesi meydana gelmiş.

erbil-kale.jpg
Erbil Kalesi şehrin tam ortasında yer alıyor

ERBİL’İN TARİHİNDE TÜRKLER

Erbil’de yaşam M.Ö. 6000 yıllarına kadar uzanıyor. Halen Kürtler, Türkmenler ve Araplar yaşıyor. Asurlular zamanında Arba-ilu, Arbela; eski İran kaynaklarında Arbira olarak geçen ve gelişmiş bir kent olan Erbil, Aşağı ve Yukarı Zab suları arasında kurulmuştu.
Musul, Altınköprü, Bağdad-Basra yollarının kavşak noktasında bulunan şehir, Irak Selçukluları idaresinden sonra 1144 tarihinden itibaren Beytekin hanedanından Küçük Ali'nin ve Erbil Atabeklerinin başkenti olmuştu.
Muzafferüddin Kökböri devrinde (1136-1190) imar edilen Erbil, iki kısımda gelişti. Aşağı Erbil nehir kenarında, geniş bir vadide yayılırken, Yukarı Erbil tepe üzerinde kale içine sıkışıp kaldı. Kalenin surları, eski kalıntıları üzerine Kökböri tarafından yeniden yaptırıldı.

erbil-uranyum-15.jpg
Kaleiçindeki tarihi cami hala kullanılıyor

ERBİL’İN TARİHİ ESERLERİ

Ulaşım yollarının kavşak noktasında bulunan Erbil, 12-15. yüzyıllarda büyük bir ticaret merkezi durumundaydı. 1309 (Rumi) Musul Salnamesi'ne göre, 4.000 nüfuslu kaza merkezinde, 2 cami, 10 mescid, 6 medrese, 5 sıbyan mektebi, 5 dârûl-aceze, 1 kışla ve 3 hamam bulunuyordu.
Günümüzde aşağı Erbil harabe halinde olup bir tek minare ayakta kalmıştır. Yukarı Erbil, kale içinde 18. yüzyıl eserleri bulunuyor.

erbil-uranyum-14.jpg
Caminin minaresindeki çiniler en az 600 yıllık deniliyor

Kale içindeki Kale Camii, Hacı Molla İbrahim Camii, Ömerağa Medresesi ile Şeyh Şerif Tekkesi halen kullanılıyor. Kale içindeki tuğladan yapılmış, her biri 600 yıllık olduğu söylenilen evler restore edilerek müze halene dönüştürülüyor.

erbil-uranyum-2.20120513114157.jpg
Prof.İhsan Doğramacı'nın evi ailesi tarafından restore ediliyor.

DOĞRAMACI’NIN EVİ

Türkiye’nin önemli isimlerinden Prof. İhsan Doğramacı Erbilli. Doğduğu ve ailesine ait olan ev kalenin içinde bulunuyor. Doğramacı, Irak hükümetinden Kale içindeki evleri restore ederek üniversite yapmak üzere istemiş. Ancak hükümete ait evler verilmemiş. Zaten kale içinde Doğramacı ailesine ait ev dışındaki bütün evler hükümete ait bulunuyor.

erbil-kale-ici.jpg

erbil-54.jpg
Kale içinde restre edilen evlerin bulunduğu tarihi bölgeyi koruyan asker, "Burası turistlerin en çok ziyaret ettiği yerlerin başında geliyor" dedi.

erbil-uranyum-16.jpg

erbil-memu-zin.jpg

Evlerden biri ünlü Mem-Ü Zin adlı filmin platosu olarak kullanıldığı için gelenlere film hatırlatılıyor. Hepsi tuğladan Horasan harcı kullanılarak yapılma evler turistlerin ilgisini çekiyor. Kaleden bakıldığında Kale Meydanı Kayseri Pazarı ile Haneka Mahallesi görülüyor. Orta yerinde ise fıskıyeli havuzlar ve ger plandaki saat kulesi ile meydan şehrin önemli bölgelerinden birini oluşturuyor.

erbil-minyatur.jpg
Moğol İmparatoru Timur'un orduları ile Erbil'e girişi minyatürlerde yer aldı

Erbil tarih boyunca Asurlular, Babilliler, Persler , Araplar ve Osmanlıların egemenliği altına girdi. Erbil'in arkeoloji müzesi bölgedeki arkeolojik çalışmalar için merkez olan geniş bir koleksiyona sahip bulunuyordu. Fırsat bulursak gezmek istiyorduk. Ancak Paris Luvr ve Berlin Bergama Müzesi’nin gördükten sonra Avrupalı usta sanat hırsızlarının buralara pek bir şey bırakmadığını düşünüyordum.

YARIN:ERBİL'DE ALIŞVERİŞ KEYFİ

Bu haber toplam 0 defa okunmuştur
  • Yorumlar 0
  • Facebook Yorumları 0
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Bu habere henüz yorum eklenmemiştir.
Diğer Haberler
Tüm Hakları Saklıdır © 2005 Türkiye Turizm | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.